Jakie są najczęściej spotykane przesądy związane z pogrzebami?

Przesądy towarzyszą ludzkości od niepamiętnych czasów. W Polsce, jak i w wielu innych krajach, wykształciło się wiele tradycji i przesądów związanych z pogrzebami, które oddają naszą kulturę, historię i religijną specyfikę. W tym artykule przyjrzymy się najpopularniejszym polskim przesądom związanym z ceremonią pożegnania zmarłego.

Zabranie czegoś ze zmarłym na "tamten świat"

Według dawnych wierzeń, należy umieścić pewne przedmioty w trumnie lub grobie, aby zmarły mógł korzystać z nich w zaświatach. Wiąże się to z przekonaniem o istnieniu życia po śmierci i potrzebie zapewnienia dobrego bytu dla duszy zmarłego. Najczęściej spotykane to monety (czasami symbolizujące opłatę za przeprawę przez rzekę Styks), lecz także biżuteria czy osobiste rzeczy osoby zmarłej. Współcześnie ten zwyczaj często przybiera formę symboliczną, np. wkładania do trumny zdjęć, listów czy kwiatów.

Polska tradycja oraz chrześcijaństwo głoszą konieczność ochrony przed złymi mocami podczas ceremonii pogrzebowej. W tym celu podczas organizacji pogrzebu, np. przez dom pogrzebowy w Łodzi, dokładnie przestrzega się określonych zasad. Zakrywanie luster, przekraczanie progu zmarłego prawą nogą czy otwieranie okien w domu to tylko niektóre z nich. Lustra zakrywa się, aby dusza zmarłego nie została uwięziona, a otwarcie okien ma ułatwić jej opuszczenie domu.

Kontakt z duszą zmarłego

W polskiej kulturze istnieje wiele przesądów związanych z możliwością kontaktu z duszą zmarłego. Należy do nich np. zapalanie świecy w dniu pogrzebu i pozostawienie jej palącej się przez całą noc, aby zmarły mógł odnaleźć drogę do wiecznego spoczynku. Innym popularnym zwyczajem jest pozostawienie jedzenia na grobie, co miało symbolicznie nakarmić ducha zmarłego. Czasami towarzyszy temu obecność kapłana, który odprawia modlitwy i błogosławi pokarm.

Część przesądów związanych z pogrzebami dotyczy stosowania rytuałów mających na celu ochronę przed duchami zmarłych. Przykładem jest tradycja przykrywania twarzy zmarłego chustą lub zasłaniania jej kirem. Ma to zapobiec nawiedzaniu żywych przez duszę zmarłego, która nie miałaby gdzie powrócić. Warto zauważyć, że wiele z tych przesądów straciło na znaczeniu wraz z upływem czasu i przemianami społecznymi, a dziś są traktowane jako ciekawostki czy elementy folkloru.